اتیلن گلایکول

اتیلن گلایکول چیست؟

اتیلن گلایکول ماده ای آلی با فرمول شیمیایی 2(CH2OH) است. این ماده در واقع یک الکل است و ساختار آن شبیه به دو مولکول متانول است که به یکدیگر متصل شده باشند.

این ماده یک مایع بدون رنگ، بدون بو، ویسکوز (شکل غلیظ) و دارای طعمی شیرین است. این محصول دو کاربرد عمده دارد. یکی از آنها در ساخت الیاف پلی استری است و کاربرد عمده دیگر آن، در ساخت ضدیخ است.

نام علمی این ماده، 1و2 اتان دی ال (1,2-Ethanediol) است.

روش تولید اتیلن گلایکول

اتیلن گلایکول به صورت صنعتی از اتیلن تولید می شود در این واکنش، ماده میانی، اتیلن اکساید است. اتیلن اکساید با اب واکنش داده و اتیلن گلایکول تولید می کند. این واکنش به صورت زیر است:

C₂H₄O + H₂O → HO−CH₂CH₂−OH

این واکنش می تواند با حرارت (در محدوده pH خنثی) یا هرکدام از اسید یا باز کاتالیز شود.

در این واکنش مقدار زیادی آب تولید میشود و ممکن است فرآورده های جانبی دیگری نیز تولید شود. این فرآورده ها به این صورت هستند که اتیلن گلایکول ممکن است مقداری به سمت پلیمریزه شدن پیش برود. بیشتری محصولات جانبی عبارتند از: دی اتیلن گلایکول، تری اتیلن پلایکول و تترا اتیلن گلایکول

یکی دیگر از فرآیندهایی که احتمال ایجاد محصولات جانبی را کمتر میکند، این است که اتیلن اکساید قبل از ورود به واکنش، با استفاده از CO2 تبدیل به اتیلن کربنات میشود و در نهایت این اتیلن کربنات است که وارد واکنش شده و تولید اتیلن گلایکول می کند.

در کشورهایی که محدودیت های کمتری اعمال می شود، ممکن است از مونوکسید کربن (CO) نیز در این فرآیند استفاده شود.

کاربردهای صنعتی اتیلن گلایکول

همانطور که پیشتر گفته شد، عمده کاربردهای اتیلن گلایکول به عنوان ضدیخ است.(تقریبا 50% استفاده اتیلن گلایکول) کاربرد اصلی دوم این ماده نیز به عنوان پیش ماده در ساخت انواع پلی استرها مانند PET است.

در ادامه به هرکدام از این کاربردها بیشتر اشاره خواهد شد.

کاربرد اتیلن گلایکول در انتقال دما

اتیلن گلایکل هم در سیستم های سرد کننده و هم در سیستم های گرم کننده استفاده میشود. این ماده بدلیل نقطه جوش بالا و نقطه انجماد پایینی که دارد، از این نظر خیلی مورد توجه است. این ماده به عنوان یک حامل حرارت در این سیستم ها استفاده می شود.

البته مشکلی که اتیلن گلایکول دارد، این است که ظرفیت گرمایی آن تقریبا به اندازه نصف آب است و با اینکه خواص حوش و انجماد خوبی دارد، اما حرارت کمتری را میتواند در خودش جای دهد. به همین دلیل هم معمولا به صورت ترکیبی با آب استفاده می شود.

نکته جالب دیگر این است که نقطه انجماد اتیلن گلایکل خالص ℃12- است.اما زمانی که با آب ترکیب شود، این عدد کمتر میشود به عنوان مثال، این عدد برای ترکیب 60-40 اتیلن گلایکول آب، 45- درجه سانتی گراد است.

کاربرد اتیلن گلیکول در سنتز پلیمرها

پلی اتیلن گلایکول یک پیش ماده اصلی در ستنز بسیاری از پلی استر ها به حساب می آید. پلی اتیلن ترفتالات (PET) که یکی از پلیمرهای مهم در ساخت ظروف پلاستیکی مایعات است.

خطرات و سمیت اتیلن گلیکول

اتیلن گلیکول ماده ای با سمیت متوسط به حساب می رود. خطرناک ترین مساله ای که دارد، طعم شیرین آن است که ممکن است کودکان و بعضی افراد را گول زده و باعث شود آنرا بنوشند. این ماده در بدن، در اثر متابولیسم ممکن است فرآورده های سمی تری تولید کند که به کبد، کلیه و سیستم عصبی اسیب می رسانند.

به همین دلیل نیز در بسیاری از کشورها، تلخ کننده به اتیلن گلایکول اضافه می شود تا افراد دچار اشتباه نشوند.

علائم اختصاری GHS ایمنی ماده در ادامه نمایش داده شده است.

خرید اتیلن گلایکول

برای خرید اتیلن گلایکول با انواع برندها و گریدهای مختلف، میتوانید از طریق تمادکالا نسبت به خرید اقدام کنید. اتیلن گلیکول های موجود در بالای همین صفحه لیست شده اند و شما میتوانید محصول مورد نظر را انتخاب کرده و نسبت به خرید آن اقدام فرمایید.

برندهای معروف ایرانی و خارجی تولیدکننده اتیلن گلایکول:

• شرکت مرک
• شرکت پارس شیمی
• شرکت دکتر مجللی

اتیلن گلیکول مرک که محصول شرکت آلمان است، از کیفیتی به مراتب بالاتر از دیگر برندهای ایرانی برخوردار است.