دی اتانول آمین چیست
دی اتانول آمین یک ترکیب شیمی آلی است که با علامت DEA نشان داده می‌شود و از یک آمین و یک گروه الکلی تشکیل شده است. گروه الکلی دی اتانول آمین از دو گروه هیدروکسیل ساخته شده است و به عنوان یک باز ضعیف شناخته شده است. دی اتانول آمین یک مایع بی رنگ و یا کریستالی بی رنگ و دارای بویی همانند آمونیاک و فرمول مولکولی C4H11NO2 و جرم مولی 61.08 g/mol و چگالی 1.09 g/cm3 و نقطه ذوب 28 درجه سانتی گراد و نقطه جوش 268.8 سانتی گراد است. این ماده قابلیت جذب رطوبت را دارد و به دلیل اینکه خورنده نمی‌باشد، از آن استفاده های زیادی می‌شود. دی اتانول آمین چون هم گروه هیدروکسیل دارد و هم گروه آمینی، پس هم خاصیتی الکلی دارد و هم آمینی یعنی در واکنش ها با اسید ها نمک تولید می‌کند و از طرفی گروه های هیدروکسیلی آن قادر به انجام پیوند استری هستند. هنگامی که دی اتانول آمین با یک اسید آلی واکنش می‌دهد، احتمال تشکیل نمک بیشتر است زیرا تولید نمک به تشکیل پیوند استری ارجحیت دارد.
کاربرد دی اتانول آمین
دی اتانول آمین به دو صورت کاربرد دارد. اول به صورت مستقیم و بدون تغییر و دوم به صورت تبدیل به مشتقات آن و استفاده از مشتقات آن. مشتقات آن عبارتند از ؛ کوکو آمید دی اتانول آمین یا روغن نارگیل دی اتانول آمین، لورامید DEA لاریک دی اتانول آمید، لائورل دی اتانول آمید، لورامید دی اتانول آمین و ... در ادامه به برخی از کابرد های آن می‌پردازیم :
دی اتانول آمین در صنعت آرایشی و بهداشتی
دی اتانول آمین به دلیل ساختار آن، اسید های چرب را خنثی می‌کند و حتی قادر به امولسیون کردن روغن در آب است برای همین از آن در ساخت شامپو ها و مواد شوینده دست و بدن استفاده می‌شود. دی اتانول آمین جز پایه ثابت تمام مواد های آرایشی است زیرا باعث کرمی شدن آن مواد می‌شود و همچنین در شامپو ها به دلیل کف کردن این مواد، در آن استفاده می‌شود. همچنین یکی از مشتقات دی اتانول آمین که کوکو آمید دی اتانول آمین نام دارد، در تولید شوینده نیز کاربرد دارد.
دی اتانول آمین در تولید سیالات صنعتی
همانطور که گفته شد دی اتانول آمین خورندگی ندارد و از طرفی عمر زیادی دارد، به همین علت به عنوان خنک کننده از آن استفاده می‌شود. دی اتانول آمین با اسید هایی مانند اسید کربوکسیلیک و یا اسید اولئیک واکنش داده و نمک تولید می‌کند . از خورندگی اسید ها جلوگیری می‌کند. البته امروزه به دلیل اینکه خنک کننده های بهتری با عمر طولانی تری شناخته شده است، استفاده از دی اتانول آمین در خنک کننده ها رو به کاهش است و از خنک کننده های مشتقات آلومینیومی استفاده می‌شود.
در ادامه به برخی دیگر از کابرد های آن به صورت جزئی اشاره می‌شود :
- یکی از کاربرد های مهم دی اتانول آمین، تصفیه و شیرین کردن گاز طبیعی، گاز سنتزی با غیر طبیعی، گاز پالایشگاهی است. علت استفاده از دی اتانول آمین در تصفیه گاز به این دلیل است که گرمای این واکنش کم بوده و خورندگی ندارد.
- از دی اتانول آمین در فرایند امولسیون کننده های آنیونی به عنوان خنثی کننده استفاده می‌شود.و همچنین از دی اتانول آمین می‌توان ۲-دی‌کلروفنوکسی‌استیک اسید (۲,۴D) و گلیفوسات (یک علف کش سیستمیک) تولید کرد که جز کود ها و سمزدا های شیمیایی است.
- در صنعت نساجی از دی اتانول آمین به عنوان نرم کننده استفاده می‌شود و همچنین دی اتانول آمین باعث افزایش مقاومت نایلون ها و پشم های بافندگی در برابر پارگی و ساییدگی می‌شود.
روش تولید دی اتانول آمین
دی اتانول آمین از واکنش بین آمونیاک و اکسید اتیلن تولید می‌شود. این روش، تنها روشی است که می‌توان دی اتانول آمید را در مقیاس صنعتی تولید کرد. این واکنش در حضور آب و در فاز مایع انجام می‌شود و به شدت فرایند گرمازایی است و همچنین مقدار و نسبت دی اتانول آمین تولید شده با نسبت مولی آمونیاک به اکسید اتیلن ابتدا واکنش برابر است و می‌توان تنظیم کرد. این واکنش در خودی خود و بدون حضور آب به کندی انجام می‌شود، به همین علت به این واکنش آب می‌افزایند تا سرعت واکنش بیشتر شود. دی اتانول آمین تولید شده از این روش دارای خلوصی ببیشتر از 99% می‌باشد.
موارد ایمنی دی اتانول آمین
- این ماده قابل اشتعال است و باید از حرارت و آتش دور بماند
- اگر این ماده آتش گرفت، راه های تنفسی را حتما با ماسک یا پارچه ببندید
- تماس دی اتانول آمین با چشم باعث ایجاد سرخی و سوزش می‌شود و باید بعد از تماس با چشم، باید با آب زیاد شسته شود پس باید قبل از استفاده از آن، از عینک های مخصوص استفاده کرد
- تماس دی اتانول آمین با پوست باعث ایجاد سرخی و حتی آلرژی های پوستی می‌شود. پس از برخورد این ماده با پوست، باید همان موقع با آب زیاد شسته شود و به پزشک مراجعه شود
- تنفس دی اتانول آمین باعث ایجاد سردرد، تهوع و ... می‌شود و بهتر است قبل از استفاده از آن، حتما از ماسک استفاده شود. اما اگر این ماده را وارد دستگاه تنفسی شما شد، حتما به محیط باز بروید و بعد از آن به پزشک مراجعه فرمایید
- دی اتانول آمین را به دور از کسیدان های قوی ، اسیدها ، نیترات ها ، نیتریل ها و انیدرید ها نگهداری کنید.
- دی اتانول آمین با فلزاتی مانند مس، الومینیوم، روی، آلیاژ های آن ها، واکنش می‌دهد پس نباید ظرف نگهداری دی اتانول آمین از این جنس باشد.
خرید دی اتانول آمین
خرید دی اتانول آمین با کیفیت و قیمت مناسب را از تمادکالا تجربه نمایید. این محصول در انواع برندهای ایرانی با بسته بندی های مختلف به فروش می رسد. جهت کسب اطلاعات بیشتر از خرید دی اتانول آمین می توانید با همکاران ما در واحد پشتیبانی فروش تمادکالا تماس حاصل فرمایید.
