اسید سولفوریک
اسید سولفوریک که با نام قدیمی جوهر گوگرد شناخته می شود، نوعی اسید معدنی قوی با فرمول شیمیایی H2SO4 است. همان طور که از اسم آن مشخص است، اسید سولفوریک در ترکیبات خود حاوی گوگرد می باشد. از دیگر عناصر تشکیل دهنده آن می توان اکسیژن و هیدروژن را نام برد. از لحاظ ظاهری اسید سولفوریک مایعی بی رنگ و با بویی تند است . سولفوریک اسید میل زیادی به ترکیب شدن با آب داشته و این واکنش جزء واکنش های گرمازا محسوب می شود. به همین دلیل اضافه کردن آب به این ماده بسیار خطرناک بوده و گرمای بسیاری آزاد می کند. همچنین به دلیل دانسیته کمتر آب از اسید سولفوریک، آب تمایل بیشتری برای قرار گرفتن بر روی اسید سولفوریک دارد. به همین دلیل امکان پراکنده شدن آب گرم به اطراف وجود دارد.
کاربرد اسید سولفوریک
سولفوریک اسید به دلیل کاربرد های بسیار در صنایع مختلف یکی از اصلی ترین مواد مورد استفاده در طیف وسیعی از صنعت بشمار می رود. از جمله این صنایع می توان موارد زیر را نام برد:
اسید سولفوریک در صنعت کشاورزی
کشور ایران با داشتن چندین هزار متر مربع زمین های کشاورزی یکی از اصلی ترین قطب های تولید محصولات کشاورزی و نخستین جایگاه تولید پسته در منطقه را دارد.یکی از مشکلاتی که کشاورزان ما با آن سر و کار دارند، آهکی بودن خاک اراضی کشاورزی است. به همین دلیل از اسید سولفوریک در نرکیب با آب برای متعادل کردن pH خاک استفاده می شود. از این رو صنعت کشاورزی یکی از عمده ترین حجم مصرفی اسید سولفوریک در بین صنایع مختلف جهت تولید کودهای شیمیایی فسفات دار را دارد.
اسید سولفوریک در صنعت نساجی
اسید سولفوریک یکی از مواد اولیه مورد استفاده در صنعت نساجی برای تولید الیاف مصنوعی در صنعت نساجی است. از جمله مهم ترین الیاف مصنوعی مورد استفاده می توان پلی استرها، اکریلیک و پلی آمید را نام برد، که در مراحل ساخت آن ها از اسید سولفوریک استفاده می شود. یکی دیگر از موارد استفاده از اسید سولفوریک در نساجی برای کرک زدایی پارچه هایی با الیاف طبیعی(پنبه ای) است. برای این کار از اسید سولفوریک با غلظت بالا(98%) و کلریدرک مایع و یا گاز استفاده می شود.
اسید سولفوریک در صنعت معدن و شیمی
از اسید سولفوریک برای استخراج اغلب فلزات استفاده می شود. همچنین از این ماده در فولاد برای رسوب زدایی در عملیات اکسیدهای فلزی، نمک ها و چربی ها، زنگ زدایی از سطح فولاد و یا تولید نمک آمونیوم سولفات به عنوان یک محصول جانبی از بازیافت گازهای کلر استفاده می شود.
روش تولید اسید سولفوریک
سولفوریک اسید یکی از مهم ترین مواد شیمیایی صنعتی است که به دلیل میزان تولید بالای آن در یک کشور، یکی از شاخص های تعیین کننده میزان پیشرفت یک کشور محسوب می شود. مراحل تولید اسید سولفوریک شامل مراحل زیر است:
ابتدا گوگرد در مجاورت با اکسیژن قرار گرفته و تبدیل به گوگرد دی اکسید می شود. در مرحله بعدی گوگرد دی اکسید در دمای بالا و در مجاورت یک کاتالیزور قرار گرفته و یک مولکول اضافی اکسیژن به آن متصل شده و تبدیل به گوگرد تری اکسید(SO3) می شود.
گوگرد تری اکسید حاصل پس از ترکیب با آب، محلول سولفوریک اسید را تشکیل می دهد. در مرحله بعد، سولفوریک اسید تولید شده از مرحله قبلی با گاز گوگرد تری اکسید ترکیب شده و تشکیل پیروسولفوریک اسید( H2S2O7)می دهد، که می توان با افزودن مقداری آب به آن اسید سولفوریک تهیه کرد.
- S(s) + O2(g) → SO2(g)
- SO2(g) + O2(g) → SO3(g)
- SO3(g) + H2O(l) → H2SO4(aq)
- H2SO4(l) + SO3(g) → H2S2O7(l)
- H2S2O7(l) + H2O(l) → 2H2SO4(l)
اسید سولفوریک در آزمایشگاه نیز از طریق واکنش گاز گوگرد دی اکسید با آب اکسیژنه(هیدروژن پراکسید) بدست می آید.
نکات ایمنی اسید سولفوریک
اسید سولفوریک به دلیل خاصیت اسیدی قوی که دارد در صورت تماس با پوست و چشم باعث ایجاد سوختگی شدید می شود. همچنین در صورت تماس با فلزات با آن ها واکنش داده و گاز هیدروژن آزاد می کند. گاز هیدروژن تولید شده اشتعال پذیر بوده و در صورت تماس با چوب و یا دیگر اشیا باعث ایجاد آتش می شود.
ظرفی که در آن اسید سولفوریک نگهداری می شود، باید درزگیر شده باشد و از دیگر مواد شیمیایی مانند نیترات ها، کلرات ها، پودر فلزات و مواد آلی دور نگه داشته شود.
در صورت نشت اسید سولفوریک از ریختن آب بر روی آن و یا گذاشتن تکه ای پارچه جهت جذب آن، جدا خودداری نمایید. بهتر است بعد از پیدا کردن مکان نشتی و متوقف کرد آن مقداری آهک برای خنثی شدن اسید سولفوریک روی آن ریخته شده و برای شست و شو محل مورد نظر از مقدار زیادی آب استفاده نمایید. توجه داشته باشید که در صورت متوقف نشدن نشت اسید سولفوریک و یا امکان انتقال آن به مناطق دیگر، باید با آتش نشانی تماس گرفته شود.
خرید اسید سولفوریک
خرید اسید سولفوریک با کیفیت تضمینی و قیمت مناسب را با تمادکالا تجربه نمایید. این محصول با انواع برند های خارجی و ایرانی از قبیل مرک، پارس شیمی و دکتر مجللی در حجم های مختلف به فروش می رسد.
