اسید استیک

اسید استیک

اسید استیک که با نام عامیانه جوهر سرکه شناخته می شود، یک مایع شفاف بی رنگ با بوی قوی و تند است. نام اسید استیک رایج ترین نامی است که توسط نام گذایی آیوپاک برای این محصول به کار برده می شود. قدرت اسیدی اسید استیک به دلیل وجود اتم هیدروژن در ساختار کربوکسیل بوده که می تواند به عنوان یک یون H⁺آزاد و باعث کاهش pH و خاصیت اسیدی شود.

یکی از سوالاتی که در رابطه با اسید استیک مطرح می شود این است که، اسید استیک گلایسال چیست؟ اسید استیک گلایسال در واقع همان اسید اسید استیک یا اسید اتانوئیک فاقد آب است. این ترکیب نوعی اسید ضعیف محسوب شده که با افزایش غلظت خاصیت خورندگی آن افزایش پیدا می کند.

کاربردهای اسید استیک

اسید استیک به دلیل خاصیت اسیدی که دارد در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. اسید استیک رقیق علاوه بر مصارف خانگی در آزمایشگاه های بالینی و پزشکی برای شمارش گلبول های قرمز و سفید، درمان عفونت گوش و یا درمان نیش ستاره دریایی مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر کاربرد های اسید استیک صنعتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اسید استیک در صنایع غذایی

اسید استیک در صنایع غذایی اغلب به عنوان چاشنی استفاده می شود. بیشترین کاربرد اسید استیک برای تهیه ترشیجات صنعتی است اما از آن در تهیه انواع سس ها به عنوان چاشنی نیز استفاده می شود. همچنین از اسید استیک برای پف بیشتر مواد غذایی که نیاز به پف کردن دارند در ترکیب با نوعی مواد قلیایی مانند جوش شیرین استفاده می شود.

اسید استیک در صنعت

اسید استیک در صنعت غالبا به عنوان حلال برای تولید ترکیبات صنعتی مانند استر، انیدرید استیک و وینیل استات مورد استفاده قرار می گیرد که مراحل تولید هر یک به شرح زیر است:

وینیل استات(VAM) که طبق واکنش زیر در حضور کاتالیزور پلادیوم انجام می شود، یکی از ترکیبات به وجود آمده از اسید استیک است.

2 H3C−COOH + 2 C2H4 + O2 → 2 H3C−CO−O−CH=CH2 + 2 H2O

وینیل استات بدست آمده از این واکنش به استات پلی وینیل و دیگر پلیمرها تبدیل شده و در صنعت برای تولید رنگ و چسب مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه از استر در تولید رنگ، جوهر و پوشش استفاده می شود. این نوع استر طی یک واکنش کاتالیستی از ترکیب اسید استیک با الکل بدست می آید.

H3C−COOH + HO−R → H3C−CO−O−R + H2O, (R = گروه آلکیل)

انیدرید استیک که یک عامل استیلاسیون به شمار می آید، حاصل میعان دو مولکول اسید استیک است.

CH3CO2H → CH2=C=O + H2O

CH3CO2H + CH2=C=O → (CH3CO)2O

کاربرد اصلی انیدرید استیک تولید شده در این روش برای تولید آسپرین می باشد.

اسید استیک و مصرف خانگی

اسید استیک خوراکی که اغلب آن را با نام سرکه می شناسند، اسید استیک با غلظت 5-20% است که برای تهیه انواع ترشی و شور مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این از اسید استیک می توان به عنوان جرم زدا و رسوب زدا استفاده کرد. این ترکیب قادر است رسوب ها و جرم های چسبیده به سطح را تجزیه و به شکل مایع تبدیل کند.

اسید استیک در پزشکی

یکی دیگر از کاربردهای اسید استیک در صنعت پزشکی است. از این ترکیب به عنوان یک ضدعفونی کننده در برابر باکتری هایی مثل انتروکوک، سودومونا، استرپتوکوک و استافیلوکوک ها استفاده کرد. همچنین در آزمایشگاه ها برای شمارش گلبول های سفید و لیز کردن(از بین بردن) گلبول های قرمز مورد استفاده قرار می گیرد.

روش تولید اسید استیک

استفاده از اسید استیک به زمان های بسیار قدیم باز می گردد. در گذشته اسید استیک از تخمیر باکتریایی بعضی از مواد غذایی حاوی الکل مانند آب سیب، غلات، سیب زمینی و ... طبق واکنش زیر تولید می گردید.

C۲H۵OH + O۲ → CH۳COOH + H۲O

تولید اسید استیک به روش تخمیر باکتریایی تنها 10% از مقدار کلی تولید جهان است، باقی اسید استیک به روش صنعتی تولید می شود. بیشترین مقدار اسید استیک صنعتی تولید شده در صنعت به روش کربونیلاسیون متانول انجام می شود. در این روش متانول و کربن دی اکسید در فشار بالا طی واکنش زیر منجر به تولید اسید استیک می شود.

CH۳OH+ CO→ CH۳COOH

یکی دیگر از روش های تولید اسید استیک صنعتی، اکسیداسیون استالدئید در حضور کاتالیزور است. کاتالیزورهای مورد استفاده در این واکنش فلزهای ساده ای مانند منگنز و کروم است که در حضور اکسیژن اکسید شده اسید استیک تولید می شود. علاوه بر اسید استیک محصول جانبی مانند اسید فرمیک نیز طی این واکنش تولید می شود که به دلیل نقطه جوش پایین تر از اسید استیک به روش تقطیر جداسازی می شوند.

۲CH3CHO + 2O۲ → ۲CH3COOH

نکات ایمنی اسید استیک

اسید استیک رقیق که به شکل سرکه مورد استفاده قرار می گیرد بی ضرر است با افزایش غلظت( بیش از 25%) خاصیت اسیدی آن افزایش یافته و به هنگام کار کردن با آن باید تمامی نکات ایمنی را در نظر گرفت. اسید استیک غلیظ به دلیل خاصیت خورندگی که دارد، در صورت تماس با پوست باعث سوختگی و آسیب های جدی می شود. همچنین با بالا رفتن دمای آن( بیش از 39 درجه سانتی گراد) ریسک انفجار در مجاورت هوا افزایش پیدا می کند. به همین دلیل هنگام کار با اسید استیک غلیظ باید از هود و دستکش های مقاوم از جنس پلاستیک نیتریل استفاده کرد.

خرید اسید استیک

خرید اسید استیک با کیفیت تضمینی و قیمت مناسب را با تمادکالا تجربه نمایید. این محصول با حجم های متغییر برای مصارف آزمایشگاهی به فروش می رسد.